Over het vergroten van je invloed

Het woord “macht” roept vaak negatieve associaties op, vooral als er sprake is van dominantie of een dwingende manier van leidinggeven die weinig ruimte laat voor autonomie en eigen vrijheid. Toch is het belangrijk om bewust te zijn van de verschillende niveaus van macht en de manier waarop ze je beïnvloeden, zodat je meer inzicht krijgt in wat je beperkt en wat je motiveert. Met deze kennis kun je je persoonlijke en professionele relaties verbeteren en je vermogen vergroten om invloed uit te oefenen op anderen. Dit geeft je inzicht in de stappen die voor jou, in je ontwikkeling, noodzakelijk zijn om je ambities waar te maken.

Uit de praktijk

Jacqueline is senior manager van de afdeling Strategie bij een grote zorginstelling. Ze heeft een drukke baan met veel verschillende gesprekspartners op alle niveaus, zowel binnen als buiten de organisatie. Jacqueline voelde zich regelmatig overspoeld door de hoeveelheid vragen die op haar afkwamen. Ze was de regie over haar eigen agenda kwijtgeraakt en maakte lange dagen vol besprekingen en vergaderingen. Omdat haar avonden vaak gevuld werden met het werk dat ze nog moest doen, had ze geen tijd meer om te sporten en moest ze sociale afspraken vaak afzeggen. Al met al was het teveel en raakte ze het plezier in haar werk kwijt.

In het coachingstraject onderzochten we hoe Jacqueline haar invloed kon vergroten met behulp van de vijf niveaus van macht. Ze ontdekte dat de focus voor haar persoonlijke en professionele ontwikkeling lag op het derde machtsniveau: Positie innemen, ook wel “Ego macht” genoemd. Dit is iets wat voor veel vrouwen (en vrouwelijke leiders) een aandachtsgebied is.

Macht op vijf niveaus

De vijf niveaus van macht (*) zijn een nuttig hulpmiddel om te begrijpen hoe je jezelf en anderen beïnvloedt, en welke stappen je kunt nemen om jouw ambities te realiseren.
Jacqueline kreeg inzicht in hoe deze machtsniveaus voor haar werkten, en hoe ze zich er onbewust door liet beïnvloeden. Dit inzicht hielp haar om duidelijke keuzes te maken, grenzen te stellen en focus aan te brengen in haar vele afspraken. Zo leerde ze om duidelijk positie in te nemen, betere relaties op te bouwen en weer met plezier en autonomie te werken en leven.

Hoe werken deze machtsniveaus voor jou? Hieronder vind je een korte uitleg van de vijf niveaus van macht:

1. Macht door het vragen van hulp.

Dit niveau van macht komt naar voren bij beginnende leiders of als je een nieuwe baan begint. Je gelijkwaardig voelen is belangrijk: hulp vragen betekent niet de “Calimero-muts” opzetten en je kleiner maken. In plaats daarvan gaat het erom strategisch hulp te vragen, zodat je aanbiedingen van hulp krijgt. Als je het goed aanpakt, doet het niets af aan krachtig leiderschap: integendeel, het maakt je sterker en is een opmaat naar het tweede niveau van macht.

2. Macht door bondgenootschap.

Dit (ook wel “macht door verbinding” genoemd) is het niveau waar je verbindingen en relaties gebruikt om invloed uit te oefenen. Je vormt coalities of bondgenootschappen en werkt aan je netwerk. Daarvoor stel je je kwetsbaar op en zet je empathie en luisteren in om anderen te begrijpen en te beïnvloeden. Je concentreert je op het opbouwen van vertrouwen door wederzijds begrip. Door middel van deze connecties motiveer je anderen om je te ondersteunen bij het behalen van jouw doelen en dromen.

3. Macht door prestaties en profilering.

Ook wel bekend als ego macht, gaat erom te laten zien wie je bent, wat je kunt en wat je hebt gepresteerd. Je begrijpt de organisatie en het politieke spel je spreekt vanuit jezelf, en maakt jouw resultaten zichtbaar. Dit doe je zelfbewust en met lef. Helaas is het voor vrouwen vaak lastiger zich met lef te profileren. Dit gedrag wordt namelijk niet bijzonder gewaardeerd bij vrouwen. Ze worden al snel “bitchy” gevonden als ze hun mening krachtig uiten en tevoorschijn komen.

Als je blijft hangen op niveau drie en niet doorgroeit naar de vierde fase van reflectie en zelfkennis, kun je doorschieten in macht om de macht, zelfpromotie en het verdedigen van de eigen positie. Hieraan herken je slecht leiderschap.

4. Macht door reflectie en zelfkennis.

Dit is de basis van goed leiderschap. In deze vierde fase gaat het om het vermogen tot reflectie, zelfkennis en zelfacceptatie. Leiderschap vraagt om observatievermogen, mensenkennis, het vermogen om te luisteren, je eigen mening op te schorten en verschillen tussen mensen te herkennen en te erkennen. Om dit te kunnen, moet je eerst jezelf beter leren kennen, en dat vraagt moed.

De kracht van deze macht komt veel meer van binnenuit, waar de eerdere niveaus van macht vooral over de buitenkant gingen. Als je in staat bent te luisteren en de feedback van anderen te respecteren, te reflecteren en jezelf te blijven ontwikkelen, groeit je zelfrespect en invloed door je gewogen oordeel, integriteit en luisterend oor.

En tot slot:

5. Macht door persoonlijke visie.

Dit is de basis van wat we dienend leiderschap noemen. De visie die je in deze fase ontwikkelt is gebaseerd op je persoonlijke waarden. Het gaat dan niet meer om je ego, of “in control” zijn, maar om het grotere geheel, wat jij belangrijk vindt, respect voor anderen en datgene waar jij voor wilt staan. In deze fase maakt een leider de stap van leider naar leermeester en stimulator en wordt hij of zij een voorbeeld voor anderen.

Ieder mens is uniek.

Alle vijf niveaus van macht hebben hun eigen unieke kenmerken en zijn nuttig in verschillende situaties. Het is niet een ladder die je persé bij trede één begint en die trede vijf als eindpunt heeft, maar een instrument om vanuit verschillende perspectieven naar je (werk) situatie te kijken. De sleutel is om te begrijpen welk niveau het beste bij jou past in jouw situatie en welke ontwikkeling jij wilt doorlopen. In alle gevallen is het belangrijk om jouw eigen kracht en potentieel te begrijpen.

Het is mogelijk om op alle niveaus te groeien, zolang jij je bewust bent van jouw eigen ontwikkeling en bereid bent te werken aan jouw kracht, macht en invloed. Met deze kennis kun je jouw persoonlijke en professionele relaties verbeteren en je vermogen om invloed uit te oefenen op jezelf en op anderen vergroten.

Josée van Hage
mei 2023

Ps. Jacqueline is niet de echte naam van deze cliënt.
(*) De vijf niveaus van macht, vrij vertaald naar:
 Janet Hagberg, “Real Power, stages of personal power in organizations”
 Elisa de Groot en Monic Bührs, “Stratego voor Vrouwen”

Wil je de volgende stap zetten met jouw team? Download dan mijn pdf met belangrijke tips en informatie over het programma “Excelleren met je Team”!