Waarom persoonlijke ontwikkeling de basis is voor teamontwikkeling

Er was iets bijzonders aan de hand in het restaurant waar we hadden afgesproken. Bijna twintig mensen, sommigen herkende ik direct, andere pas in tweede instantie. De meesten van ons hadden elkaar bijna 50 jaar niet gezien – niet sinds we samen in de zesde klas van de lagere school zaten.

Destijds vormden we een hechte groep. We deelden de klas, het schoolplein, we leerden en speelden samen. En toen, zoals dat gaat, ging ieder zijn of haar eigen weg. Verschillende scholen, verschillende steden, verschillende levens. Twintig individuen die uitwaaierden over Nederland en daarbuiten, elk met hun eigen verhalen, keuzes, successen en tegenslagen.

Wat me die middag het meest trof, was niet hoeveel we veranderd waren. Het was hoe snel het groepsgevoel terugkwam. Het was er zo weer: een vertrouwd “wij”-gevoel. Misschien kwam het ook omdat onze oude schoolmeester erbij was. Alsof die vijftig jaar zomaar omgevlogen waren.

De paradox van het team

In mijn werk ben ik vaak betrokken bij de ontwikkeling van teams in organisaties. Het is goed dat daarin geïnvesteerd wordt: teams zijn cruciaal voor het succes van de organisatie. Maar wat daarbij nogal eens vergeten wordt, is dat een team bestaat uit individuen, allemaal met hun eigen verhaal.

Mijn klasgenoten hadden vijftig jaar lang niet als team gefunctioneerd. Sterker nog, we hadden elkaar niet of nauwelijks gesproken. En toch was dat groepsgevoel er binnen no-time weer. Waarom? Niet omdat we zo goed getraind waren in teamwork, maar omdat we allemaal als mens waren gegroeid. We hebben elk ons eigen leven opgebouwd, onze eigen lessen geleerd, onze eigen persoonlijkheid ontwikkeld. We kwamen terug als volwassenen die zelfstandig hun weg hebben gevonden, en juist dat maakte dat we elkaar weer konden vinden. Met plezier, vertrouwen en respect voor de verschillen.

Het fundament van een sterk team

Wat we in organisaties vaak over het hoofd zien: je kunt geen sterk team bouwen zonder sterke individuen. Een team is alleen zo sterk als de som van de individuele teamleden. Als organisaties teamsessies organiseren zonder eerst te investeren in de ontwikkeling van de individuen, ontstaan problemen. Denk aan een gebrek aan eigenaarschap, oppervlakkige samenwerking, conflictvermijding en afhankelijkheid. Zo wordt een team kwetsbaar en blijven echte successen uit.

Persoonlijke ontwikkeling

Persoonlijke ontwikkeling gaat om het bewust ontwikkelen van kwaliteiten die iemand sterker maken: als mens, als professional en als teamlid. Dat gaat langs de route van zelfkennis, naar zelfsturing, authentieke communicatie, lef, veerkracht en leergierigheid.

De volgorde is cruciaal

De essentie bij teamontwikkeling is dat persoonlijke ontwikkeling voor gaat op  teamontwikkeling. Teamontwikkeling heeft pas succes als je het in de juiste volgorde doet. Voordat een groep als team goed kan samenwerken, is het belangrijk dat de individuele leden eerst:

• Weten wie ze zelf zijn, wat ze kunnen en wat ze willen.
• Emotioneel volwassen genoeg zijn om met verschillen om te gaan.
• Verantwoordelijkheid kunnen nemen voor hun eigen gedrag.
• Open staan voor leren en ontwikkelen.

Pas dan is er ruimte om te ontdekken hoe de samenwerking en communicatie als team krachtig vorm kan krijgen.

Wat betekent dit voor jou en jouw organisatie?

Als je verantwoordelijk bent voor teams in een organisatie, vraag jezelf dan eens af:

• Investeer je genoeg in persoonlijke ontwikkeling?
  Of spring je meteen naar teaminterventies omdat die tastbaarder en makkelijker uit te leggen zijn?
• Creëer je ruimte voor individuele groei van de teamleden?
  Hebben mensen de mogelijkheid om aan zichzelf te werken, te reflecteren, te leren, buiten de teamcontext om?
• Herken je individuele verschillen?
  Of probeer je iedereen in hetzelfde team-keurslijf te duwen?
• Durf je te investeren in de lange termijn?
  Persoonlijke ontwikkeling kost tijd. De resultaten zijn niet direct zichtbaar. Maar ze zijn wel duurzaam.

Begin bij het begin

De beste teams die ik in organisaties heb gezien, waren niet de teams die de meeste teambuilding hadden gedaan. Het waren de teams die bestonden uit individuen die elk voor zich sterk, zelfbewust en ontwikkeld waren.

Net als die middag met mijn oude klasgenoten: het mooie was niet dat we zo goed hadden geleerd samen te werken. Het bijzondere was dat we elk ons eigen leven hadden geleefd, waren gegroeid, hadden geleerd van ervaringen. En toen we weer samenkwamen, was er ruimte voor echt contact.

Wil je sterke teams? Begin dan bij het individu.
Wil je goede samenwerkingen? Investeer dan eerst in persoonlijke ontwikkeling.
Wil je een hechte groep? Zorg dan eerst dat ieder zijn of haar eigen kracht kent.

Want uiteindelijk bestaat er niet zoiets als een ‘goed team’ zonder ‘goede teamleden’.

Eerst de mens, dan het team.

Josee van Hage

November 2025

Wil jij succesvol zijn met jouw team?

Dan is het van belang om jezelf en elkaar opnieuw te leren kennen. 

Jezelf écht leren kennen is essentieel om voorbij ‘kunstjes & trucjes’ te komen en om vanuit authentiek gedrag te leiden én samen te werken.

Om het beste uit het team te halen werken wij ‘van binnen naar buiten’.

Ik ben ervan overtuigd dat ieder mens uniek is en zelf keuzes kan maken om sturing te geven aan de eigen ontwikkeling. In de afgelopen 25 jaar heb ik tientallen teams begeleid in hun persoonlijke en professionele ontwikkeling. 

Eerst werken aan zelfinzicht en het beter leren kennen van de eigen dynamiek, dan doorpakken naar loepzuiver teaminzicht om vervolgens in de context van de organisatie gerichte sturing en de invulling te geven aan de benodigde (leiderschap) ontwikkeling. From The Inside Out.

Wil je meer weten over dit ontwikkelingsprogramma? Neem dan contact op voor een oriënterend gesprek.